Zoeken in deze blog

Translate

zaterdag 17 maart 2012

De racehelm in de 21e eeuw

De racehelm is in de loop van ruim een halve eeuw langzaam van structuur en karakter veranderd. Sinds de jaren negentig raken die veranderingen in een stroomversnelling. Zo draagt men nu per seizoen en soms zelfs per race een andere helm.

Veiligheid

Het dodelijk ongeluk met Ayrton Senna in 1994 zorgt allereerst voor een hernieuwde focus in de F1 op de veiligheid in bredere zin (de circuits en wagens), als ook in engere zin de helm. In samenwerking met Nick Heidfeld komt in 2000 het merk Schuberth met de eerste volledige helm gemaakt van koolstofvezel.
Behalve daardoor veel lichter (1,25 kg) en sterker, wordt de helm ook aerodynamischer van vorm. De helm krijgt uitstulpingen aan onder-en bovenkant. Daarnaast is de helm ook veel comfortabeler (op maat gemaakt) geworden.


Vanaf 2003 rijdt men tevens met het zogenaamde HANS-systeem (Head and Neck Support) ter versteviging van de nek. Dit is een soort nekklem gedragen over de schouders en aan de achterkant van de helm bevestigd, eveneens gemaakt van koolstof. Met name bij accelaratie en deaccelaratie komen er grote krachten op de nek te staan; nek en schedel vormen, vanwege de vrijkomende G-krachten, tegenwoordig het kwetsbaarste deel van een coureur (daar waar dat vroeger vooral de benen waren).


Het ongeluk van Felipe Massa, die tijdens de training voor de GP van Hongarije in 2009 op hoge snelheid een onderdeel tegen zijn helm kreeg, bewees de kracht van de nieuwe generatie helmen. Massa overleefde dit opmerkelijke incident.


Ook de dodelijke ongelukken van Dan Wheldon en Marco Simoncelli in 2011 (allebei zwaar hoofdletsel) tonen nog eens het belang van de helm aan.

Michael Schumacher

Geen coureur heeft de F1 dusdanig gedomineerd als deze Duitser speciaal vanaf eind jaren negentig. Aanvankelijk draagt hij een witte helm met de Duitse vlag aan de zijkant en asteroiden tegen een blauwe achtergrond op de bovenkant. Halverwege het jaar 2000 tijdens de GP van Monaco switcht hij naar een in hoofdzaak rode helm, deels passend bij de kleuren van zijn raceteam Ferrari (met achterop ook prominent het steigerende paard). De voornaamste reden is dat zijn eigen helm en die van teamgenoot Rubens Barichello te veel op elkaar lijken.
Hoewel verwacht werd dat Schumacher bij zijn terugkeer in de F1 in 2010 een andere helm zou gaan dragen is dit nog steeds dezelfde compleet lichtrode helm. De Duitse vlag op de zijkant is in de loop der jaren geheel verdwenen. Vanwege zijn twintigjarig jubileum in Spa 2010 kreeg hij van de helmfabrikant een speciale bladgouden exemplaar.


Gelegenheidshelm

Sinds eind 20e-begin 21e eeuw eeuw dragen coureurs steeds vaker helmen voor speciale gelegenheden. De GP van Monaco is zo'n favoriet moment waarvoor een aantal coureurs (o.a. Kimi Raikkonen sinds 2004) vaak een aangepaste helm dragen qua design.


Dit valt soms ook samen met een bepaalde actie van de sponsor, zoals in het geval van McLaren: Steinmetz zorgt daar vanaf 2005 voor met diamanten bezette helmen voor de coureurs. Het maken ervan duurde de eerste keer maar liefst drie maanden.
Het vieren van een jubileum (bv. de 200e wedstrijd), een wedstrijd in eigen land, de laatste race van het seizoen, een goed doel of als aandenken aan iemands overlijden kunnen andere redenen zijn voor een eenmalige actiehelm. Een dergelijke helm wordt dan vaak achteraf geveild, maar ook anderszins gelden de helmen inmiddels als ware collector's items met vier-tot vijfcijferige bedragen. De firma Minichamps maakt sinds een aantal jaren ook replica's op kleine schaal.
Coureurs dragen tegenwoordig soms per wedstrijd een, al dan niet op details, andere helm waardoor de veranderingen eigenlijk niet meer zijn bij te houden. In dit filmpje zien we per raceseizoen de veranderingen aan de helm van Massa:



Chromen helm

Een andere belangrijke trend is de introductie van de verchroomde helm. Tot de eeuwwisseling hebben de helmen vaak een egalen, witte ondergrond. Dat verdwijnt gedeeltelijk: de helmen worden verchroomd, een trend overgenomen uit de Amerikaanse racerij. Schumacher draagt als eerste (?) eenmalig een deels verchroomde helm tijdens de GP van Japan in 1998, de titelbeslisser. Deze prachtige helm (m.i. de mooiste uit zijn carrière) brengt hem overigens geen geluk.


Jean Alesi (vanaf 1999) is bij mijn weten de eerste die overstapt op een volledige chromen helm.Andere coureurs die hem volgen zijn onder meer Juan Pablo Montoya, Jarno Trulli en Giancarlo Fisichella. Dit type helm, in zwang van ca. 2000-2005, is mijn eigen favoriet.

Wilde designs

De helmen worden ondertussen steeds vaker bij de fabrikant door aparte kunstenaars ontworpen met behulp van airbrush; het zijn daardoor soms ware kunstwerkjes geworden. In zijn jaren voor het team van Jaguar (2000-2002) rijdt Eddie Irvine met een helm rond met een prominente jaguar of 'cat' erop, het gestyleerde logo van dit beroemde automerk.


In plaats van een sterk eigen design als uitgangspunt, al dan niet gebaseerd op de helm van een voorganger, zijn de helmen de afgelopen jaren ter onderscheid steeds wilder van patroon geworden en met overwegend felle kleuren. Het gevolg is dat de helmen daardoor juist meer op elkaar zijn gaan lijken (zie onderstaand overzicht voor 2011) en iets eigens qua karakter hebben verloren.


Klassieke designs

Er zit daardoor nog maar weinig herkenbaars in qua klassieke elementen, hoewel de naam (voornaam, achternaam of initialen) met enige moeite nog wel te vinden is op de meeste helmen. De helm van Jenson Button is vooral speciaal vanwege het Britse karakter ervan, met de banen van de Union Jack als basis (deels in de vorm van zijn initialen JB). Maar ook Jensons helm staat niet stil, met de 2009 versie (in geel) als meest afwijkende.


Dat geldt al evenmin voor die van Fernando Alonso. In de basis refereert zijn helm, met de kleuren lichtblauw en geel en roodgeel, aan de kleuren van Asturië en Spanje. Maar goed beschouwd verandert ook Alonso's helm per seizoen mee met dat van zijn team, met vooral afwijkend de versie in 2007 bij McLaren (geheel in teamkleuren, zonder eigen landskleur).
Alonso past vooral in de trend dat zijn helm constant wordt aangepast aan de sponsorbelangen van het team. Desondanks weet hij toch iets eigens te behouden en is zijn helm, zeker sinds hij voor Ferrari rijdt, qua kleuren weer strakker dan ooit.


Oud en nieuw

Al deze moderne helmen hebben overigens een opvallende voorloper in de helm van Ignazio Giunti die begin jaren zeventig zijn tijd ver vooruit was met zijn, vermoedelijk op Azteekse symbolen (?), geïnspireerde helm.


Met het raceseizoen 2012 voor de deur heeft de nieuwe helm van Heiki Kovalainen alvast de meeste tongen losgemaakt. Als Fin heeft hij het Finse Rovio, de makers van o.a. Angry Birds, ruim baan gegeven. De sponsor kan zonder meer tevreden zijn met deze moderne klassieker; de helm werd dan ook heel snel verkozen tot mooiste helm van het seizoen 2012!



Gerelateerde blogs
De geschiedenis van de racehelm (6): de jaren negentig

1 opmerking:

Albert zei

Ha, die Angry Birds helm is een mooie afsluiting, Otto. Nu weer terug naar de wereldwandelaars? ;-)