Zoeken in deze blog

Translate

zondag 31 oktober 2010

JFK revisited: Dallas 22 november 1963

Afgelopen week was op Canvas de documentaire Lost JFK Tapes - The Assassination te zien. De documentaire bestaat uit allemaal origineel film-en audiomateriaal omtrent het bezoek van president Kennedy aan de staat Texas. Beelden die sindsdien niet meer zijn vertoond, maar dat in een museum lag gewijd aan de herdenking van die bijzondere dag. We kijken dus zogezegd met de kennis van nu naar de beelden van toen, zonder hinderlijke voiceover.



Hoog bezoek in Dallas

Wat toch allereerst wel opvalt is de enorme massa aan politie- en veiligheidsmensen die op de been is. Je zou bijna zeggen dat men iets verwacht. Dit was het eerste bezoek aan de staat Texas van een Amerikaase president sinds de Tweede Wereldoorlog.
Wat het bezoek verder misschien nog bijzonder maakte was de aanwezigheid van Jackie. Hoewel niet nader toegelicht, stond zij voor het eerst sinds enige maanden weer in de publieke schijnwerpers. De president is zelfs zo galant om haar als eerste uit het vliegtuig te laten stappen, iets dat tegen het protocol in gaat. Haar roze mantelpakje steelt dan ook de show.

Rijtour door de stad?

De limousine staat al klaar; die is eerder gearriveerd op vliegveld Love Field met een militair transportvliegtuig. Het regende die morgen in Texas, maar het weer was opgeklaard waardoor toch wordt besloten met open dak te gaan rijden. Hoe anders zou het zijn geweest als het was blijven regenen, eens te meer bewijs welk een grote rol toeval in de geschiedenis eigenlijk speelt (iets dat historici niet graag erkennen). De rijtoer heeft als doel het gezelschap af te leveren bij een lunch in een hotel in de stad Dallas waar (betaalde) gasten - naar later blijkt tevergeefs - zitten te wachten.

Ooggetuigen van de aanslag

Na de aanslag ter hoogte van Dealy Plaza spurt de colonne weg naar het ziekenhuis Parkland. Vrijwel op gelijke hoogte met de limousine op het moment van de aanslag staat op het fameuze grasveld, waarvandaan men op dat moment denkt dat er geschoten wordt, een echtpaar (Bill en Gayle Newman) met twee kinderen. Beide ouders werpen zich op de kinderen zodra er schoten klinken omdat zij denken in de vuurlinie te liggen. In de studio beschrijven zij hoe het hoofd van de president onder het bloed zat. Ook Abraham Zapruder verschijnt in de studio, terwijl zijn film ter plekke wordt ontwikkeld.

Diverse geruchten

De geruchtenmachine is ondertussen in volle gang. Ook vice-president Johnson zou gewond zijn of mogelijk een hartaanval hebben gehad. Onduidelijk is of men hem niet verward met gouverneur Connally, die in de auto zat bij Kennedy en wel gewond raakt.
Op last van ooggetuigen wordt ondertussen een gebouw in de stad afgesloten en onderzocht: de Texas School Depository Building. De schutter zou vanaf de vierde (was zesde) verdieping hebben geschoten. Het wapen wordt al gauw gevonden.

Ziekenhuis

Bij het ziekenhuis dromt zich een kleine massa mensen samen. Een priester komt het laatste sacrament toedienen. Het is via hen dat in een interview officieus bekend wordt dat de president eigenlijk dood is. Tevens vertelt hij hoe na de plechtigheid Jackie haar trouwring afneemt en die om een vinger van haar man doet. Ambulancemedewerkers vertellen hoe zij de president komen ophalen. Een van hen moet hem bij zijn bebloede hoofd vasthouden.
Mensen die buiten worden geinterviewd schamen zich diep dat dit juist in 'hun' Dallas heeft moeten geboren. Die schuldgevoelens blijken echter van betrekkelijk korte duur. In een toespraak zegt de burgemeester dat al het nodige m.b.t. de veiligheid is gedaan; hij wast vast zijn handen in onschuld.

Lee Harvey Oswald

In een buitenwijk van de stad schiet Oswald agent Tippit neer en vlucht een bioscoop in, waar hij alsnog wordt aangehouden. Hij wordt vervolgens naar het stadhuis gebracht. De meest bijzondere scenes spelen zich wat mij betreft daar, in de gangen, af. Het is er een drukte van belang. Mensen lopen af en aan. Af en toe komt Oswald onder begeleiding naar buiten om weer een andere kamer te worden ingebracht. Tijdens die korte momenten zegt hij iets of antwoordt hij wat. Oswald wordt, als zijn naam eenmaal bekend is, steevast als Harold (was Lee Harvey) Oswald omschreven.

Jack Ruby

Nachtclubeigenaar Jack Ruby heeft zich ondertussen ook bij hen gemengd; hij is op diverse shots te zien. Maar wat doet hij daar eigenlijk? Men denkt dat hij een veiligheidsagent is. In de kelder van het gebouw, als Oswald wordt geprepareerd voor transport naar de gevangenis, slaat hij toe en schiet Oswald neer. In hetzelfde ziekenhuis als waaruit Kennedy is afgevoerd overlijdt hij twee dagen later aan een hartstilstand; het complot lijkt begonnen. Bij zijn begrafenis zijn te weinig familieleden aanwezig, waardoor journalisten hem naar zijn laatste rustplaats moeten brengen.

Een nieuwe president

Op de taxibaan wordt Johnson in het vliegtuig door rechter Sarah Hughes beëdigd, met zijn vrouw rechts van hem en Jackie aan de linkerkant. Zij draagt nog altijd haar, inmiddels met bloed doordrenkte, roze mantelpakje (dat tegenwoordig wordt bewaard door de National Archives; haute couture als archief dus).



Bijzonder is tot slot nog het korte telefoongesprek vanuit het vliegtuig tussen de nieuwe president en Rose Kennedy.

Nasleep

Wie zich eenmaal verdiept in de Kennedy-zaak blijft eigenlijk alleen maar en in toenemende mate met vragen zitten, vermoedelijk een deel van de eindeloze attractie en speculatie. De contemporaine beelden tonen vooral de verwarring en chaos die er in zo'n situatie heerst. Daarnaast ogen zowel de beveiliging van de crime scene als de situatie op het stadhuis erg onprofessioneel.
Het is in zekere zin verbluffend hoeveel onzekerheden er nog altijd zijn rondom de moord. En dan heb ik het nog niet eens over de 'magic bullit' theorie of de matige schietvaardigheid van Oswald.

http://www.history-matters.com/essays/jfkgen/LastingQuestions/Lasting_Questions.htm

Het verwijderen van Kennedy's lichaam uit het ziekenhuis in Dallas was bijvoorbeeld al onwettig. Ook de autopsie zelf zit vol tegenstrijdigheden. De twee grote onderzoeken van het Amerikaanse Congres uit 1964 en 1979 kwamen met verschillende en tegenstrijdige conclusies. Met veel bewijsmateriaal werd gerommeld, zoveel staat ondertussen wel vast. Maar met welk doel precies?
En waar waren eigenlijk de veiligheidsagenten die rond de auto moesten lopen? Was een van hen niet bevriend met vice-president Johnson, een eersteklas bullebak, waarvan sommigen nog altijd zeggen dat hij het meesterbrein is achter de aanslag? De moord op president Kennedy is, kortom, vanaf het begin maar meer nog in de loop der jaren een ideaal terrein geworden van talloze plots en subplots (aan de hand van telkens weer nieuw bewijsmateriaal, dat moet gezegd). De eerste grote scalp ook van de 'conspiracy theorists', die niets geloven van wat de Amerikaanse overheid zegt en doet. Op het internet wemelt het dan ook van de theorieën.

Geen opmerkingen: